Check je werkstress

De week van #Checkjewerkstress

Minister Asscher vindt het genoeg. Er moet iets gebeuren aan de hoeveelheid stress die werknemers ervaren. De cijfers liegen er niet om: 1/3 van het langdurig ziekteverzuim heeft te maken met psychische klachten oftewel stress. TNO schat de  totale jaarlijkse kosten van werkstress op 4 a 5 miljard euro. Dat is nogal een bedrag. Dat zit in werk dat niet wordt gedaan, medische kosten, extra druk op collega’s en vooral salaris doorbetalen voor iemand die niet kan werken.

Psychiater Bram Bakker schreef een artikel in NRC ( NRC artikel werkstress Bram Bakker) en geeft terecht aan dat het niet alleen om werkstress gaat. Het gaat om onbalans tussen inspanning en ontspanning, gebrek aan lichaamsbeweging en het negeren van de signalen. Dan komt er nog iets bij zoals een zieke moeder, een kind met problemen, relatieproblemen en dan knapt er iets. Tot zover ben ik het met hem eens.

Wat mij boeit is hoe kan het dat persoon 1 wel last heeft van stress en persoon 2 niet of in ieder geval niet dat het hem of haar hindert?

Dan komen we bij gedragskenmerken. Haal je makkelijk je schouders op zoals persoon 2 dan ben je veel minder vatbaar voor stressklachten. Persoon 1 heeft veel meer last van perfectionisme, ambitie en plichtsgetrouwheid. Die wil zich aan de ene kant steeds weer bewijzen, zegt moeilijker nee en stelt de belangen van anderen voor op de eigen belangen. Dit is op het werk de ideale collega. De grootste valkuil is dat persoon 1 zichzelf voorbij loopt en de signalen die daarop wijzen negeert. Als deze persoon moe is stelt hij zich een beloning van rust in het vooruitzicht en dat is nieuwe brandstof om maar dóór te gaan. Dat het lontje korter wordt en vaker last van de zwakke plek zoals rug, nek of hoofd bijvoorbeeld kan persoon 1 prima verklaren en uitzingen. Concentreren is een uitdaging geworden en het gevoel van opgejaagd zijn is normaal geworden.

Als er dan iets bijkomt en dan kan iets groots zijn maar ook iets kleins (in de ogen van anderen): een berisping, geen waardering voor je tomeloze inzet, een bekeuring, kortom een tegenvaller waar je onder normale omstandigheden niet van door het lint zou schieten, maar dat gebeurt onder spanning wel.

Erover praten doen deze perfectionisten niet, want dan past niet in het gewenste perfecte plaatje. De assertiviteit neemt dus af en de klachten nemen toe. Hier zit het grote gevaar van eigen verantwoordelijkheid:  deze persoon laat het wel uit zijn/haar hoofd om nu aan de bel te trekken. Schaamte en schuld voelen in deze fase al zwaar genoeg, erover praten voelt als vuile was buiten hangen.

Tot op zekere dag de bom barst, je kan niet verder. Lichamelijke uitputting, geestelijk is alle rek eruit, het is op. Klachten als paniek- of angstaanvallen en depressieve gevoelens hebben de overhand gekregen. Er komt niets meer uit je handen, je staart voor je uit, je kent jezelf niet meer. Je bent burn-out.  Hoe is het zover gekomen?

Tini Worp
Counselor en coach