Wat is eigenlijk een burn-out?
• Vermoeide heldensyndroom (~bedrijfsarts M. de Valk) •
• Een burn-out is een normale reactie op een abnormale belasting (~psychiater Bram Bakker)
• Een burn-out is een teken dat je veranderingen in je leven mag aanbrengen (~counselor Tini Worp)
• Een burn-out is een wake up call (~Tini Worp)
Een burn-out is een totale uitputting na langdurig over je grenzen te zijn gegaan waarbij het natuurlijk herstelvermogen het niet meer kan opvangen.
Bij een dreigende situatie maakt het lichaam hormonen aan die het je helpen om de dreiging te overleven. In onze huidige maatschappij lijkt het haast wel of we dagelijks moeten overleven. We ‘moeten’ aan zoveel eisen voldoen, dat het steeds moeilijker wordt om dit vol te houden. Als er tegenover spanning niet voldoen rust en herstel staat, raak je uit balans en dat leidt uiteindelijk tot een burn-out.
Symptomen die wijzen op disbalans of teveel stress:
- Korter lontje
- Slechter slapen
- Opgejaagd gevoel
- In slaap vallen ‘s avonds op de bank
- Gevoeliger voor prikkels
- Gespannen gevoel in je spieren
- Negatiever zijn
- Piekeren
- Darmproblemen (diarree of opstopping)
- Hartkloppingen
- Hogere ademhaling
- Minder zin om te sporten of gezond te eten
- Minder interesse in mensen om je heen
- Minder zin in seks
- Meer behoefte aan alcohol of roken
- Enzovoort
Er zijn drie mogelijke reacties bij een acute dreiging: vechten, vluchten of bevriezen.
Bij een dreiging worden vooral adrenaline en cortisol aangemaakt. Deze hormonen worden gemaakt in de bijnieren. Ze maken dat je supersterk bent (om een gevecht met de vijand te kunnen overleven) en dat je razendsnel kunt vluchten. Het lichaam kijkt hierbij niet naar de lange termijn effecten die deze reactie heeft. Maakt je lichaam deze hormonen bijna continu aan, omdat je steeds het gevoel hebt paraat te moeten staan voor een dreiging pas dan op. Als er geen tussentijds herstel plaatsvindt raken je bijnieren uitgeput, zij zijn namelijk niet gemaakt om continu deze hormonen te moeten produceren.
NB Bij bevriezen is de kans op posttraumatische stress het grootst omdat de energie die wordt vrijgemaakt wordt opgeslagen in het lichaam zonder uitlaadklep. Dat kan leiden tot onrust, hartkloppingen en zelfs paniek- en angstaanvallen. Bij een traumatische ervaring kan extra begeleiding nodig zijn.
In het kort over de stresshormonen:
Cortisol:
- stimuleert activiteit,
- regelt bloedsuikerspiegel,
- regelt zout-waterbalans in de cellen,
- mineralenhuishouding,
- houdt het immuunsysteem in balans,
- ontstekingsremmend,
- reguleert de bloeddruk,
- aanmaak oestrogeen en testosteron,
- regelt slaap-waakritme,
- je vermogen om stress te hanteren.
Adrenaline:
geeft power om te vechten of te vluchten door het:
- versnellen van de ademhaling,
- verhogen van de hartslag,
- verhogen van bloedsuiker en
- verhogen van de bloeddruk.
NB Deze lijstjes zijn niet compleet maar slechts bedoeld om uitleg over lichamelijke reactie op stress te geven.
Begeleiding bij burn-out
Helaas zijn huisartsen niet gericht op begeleiding bij burn-out. Globaal gezien wordt bloed geprikt en bloeddruk gemeten en als hier niets uit komt wordt de patient naar een bedrijfsarts gestuurd (die voornamelijk beoordeelt of je kan werken en niet de begeleiding doet).
Er vindt ook misdiagnose plaats, waarbij een burn-out voor een depressie wordt aangezien (bron: voorwoord in mijn boek door bedrijfsarts Maurice de Valk). Meer bekendheid over burn-out is nodig in de medische wereld. Er zijn in veel gevallen geen medicijnen nodig, extra vitamines kunnen wel helpen.
De schaamte voorbij
Toen ik zelf een burn-out had schaamde ik me zo dat ik zei dat ik griep had in plaats eerlijk over de burn-out te zijn. In het traject bij de psycholoog is het woord burn-out ook nooit gevallen, ik had een communicatieprobleem met mijn leidinggevende… Pas toen ik mijn opleiding deed en stress counselor werd besefte ik dat ik een burn-out had gehad. Op een seminar heb ik mijn verhaal verteld:
